Det humanistiske fakultetet (HF) er snart halvvegs igjennom sin andre periode med ny instituttstruktur, og fakultetsstyret ved HF har 19. februar oppe til handsaming resultata av den interne evalueringa som blei gjennomført hausten 2012. Det går fram av sakspapira at omorganiseringa stort sett har gitt akseptable resultat. Eit markert unntak er Institutt for lingvistiske, litterære og estetiske studium (LLE), der det er utbreidd misnøye. Misnøyen har vart så lenge instituttet har funnest, jf. t.d. lesarbrevet eg hadde i På Høyden 3. mai 2010.
Det er fem institutt ved HF, av høgst variabel storleik og fagleg kompleksitet:
· Griegakademiet – Institutt for musikk: lite og temmeleg einsarta
· Institutt for filosofi og førstesemesterstudium (FOF): lite og temmeleg einsarta
· Institutt for framandspråk (IF): stort, men temmeleg einsarta
· Institutt for arkeologi, historie, kultur- og religionsvitskap (AHKR): stort, nokså ueinsarta, men ikkje svært mange fagfelt
· Institutt for lingvistiske, litterære og estetiske studium (LLE): stort, svært ueinsarta, svært mange fagfelt
LLE omfattar følgjande fagfelt: digital kultur, kunsthistorie, teatervitskap, klassiske fag (gresk, latin), lingvistiske fag (allmenn lingvistikk, datalingvistikk og språkteknologi), allmenn litteraturvitskap, nordiske fag (nordisk språk og litteratur, norsk fagdidaktikkk, norrøn filologi, norsk som andrespråk («lærarfaget»), norskkurs for framandspråklege).
Det seier seg sjølv at dette er for stort og komplekst; det er ikkje noko ein kan ha fagleg tilhøyrsle til. Oppslutninga om instituttarrangement har vore og er framleis laber. Fagleg-sosialt fungerer LLE altså heller dårleg.
Storleiken og kompleksiteten er òg eit styringsproblem. Éin av grunnane til å operere med tilsette instituttleiarar er at dei har fått utvida fullmakter og skal vere faglege leiarar. Det er ei bortimot umogleg oppgåve ved LLE. Instituttleiaren får knapt tid til anna enn personalsaker og konflikt- og krisehandtering.
Ikkje minst er storleiken og kompleksiteten eit demokratisk problem. I instituttrådet ved LLE er til kvar tid berre eit mindretal av fagfelta representerte. Og i fakultetsstyret har digre LLE like mange representantar som småinstitutta: 1. Det gir ei utbreidd kjensle av maktesløyse og til slutt likegyldigheit. Styringsstrukturane misser legitimitet.
Fakultetsstyrepapira viser at HF-leiinga òg har innsett at LLE er eit problem. Kva kan så gjerast? Eg meinte i 2010 at LLE må delast i to. Det kan framleis vere ein veg å gå, men det kan finnast andre løysingar. Her er eit konkret framlegg:
Instituttet blir gjort om til Institutt for filologi, litteratur og språk (FLS). Dette skal bestå av dei filologiske, litterære og lingvistiske faga som ikkje har fått plass ved Institutt for framandspråk. Det inneber at klassiske fag, lingvistiske fag, allmenn litteraturvitskap og nordiske fag blir att, og at tre fagfelt blir flytta til andre institutt: digital kultur, kunsthistorie og teatervitskap. Aktuelle mottakarinstitutt for dei tre er FOF og AHKR, men eg diskuterer ikkje akkurat det vidare her.
Eit slikt nytt FLS vil framleis vere både stort og komplekst, men den faglege kompleksiteten er om lag som på IF. Eit FLS vil naturleg kunne samarbeide med IF om forskarutdanning, felles undervisningstilbod i språklege, litterære og filologiske emne, forskargrupper m.m.
Eit mogleg problem med eit slikt FLS kan bli at dei nordiske faga blir for dominerande i forhold til dei andre fagfelta. Fleire (inkl. meg) har vore inne på å dele nordisk mellom språk og litteratur, men det er ingen god idé: Tre fagdidaktikarar står på begge sider av skiljet, og nordisk språk og litteratur har felles ansvar for bachelor- og masterprogram, integrert lektorutdanning og master i utdanning. Dei to siste programma er administrativt krevjande nok under eitt institutt (i samarbeid med Det psykologiske fakultetet).
Derimot vil det vere administrativt enkelt å skilje ut norskkursa som gode gamle Avdeling for norsk som andrespråk (ANA), f.eks. som eit senter direkte under fakultetet. Norskkursa har eiga finansiering, eigen administrativ ressurs og eige studentopptak. Dei driv ikkje bachelor-, master- eller forskarutdanning, og dei tilsette er i undervisningsstillingar med berre avgrensa tid til forsking. Den administrative tilknytinga til resten av LLE er såleis svak. Skulle ein føreta ei slik utskiljing, måtte ein likevel legge til rette for å ta vare på det faglege fellesskapet med norsk som andrespråk («lærarfaget») og framandspråka, t.d. med vidare samlokalisering i HF-bygget.
Fakultet og institutt har gått i gang med ein prosess for å ta tak i problemet LLE. Hovudutfordringa er at det er for stort og komplekst. Eit framtidig institutt vil nok måtte ha mange tilsette og ikkje så få fag, men det må bli meir einsarta. Gi oss Institutt for filologi, litteratur og språk!